ThS. DS. Trương Văn Đạt
Giảng viên Bộ môn Quản lý Dược, Khoa Dược – ĐH Y Dược Tp. HCM
Phó Chủ tịch Hội Dược sĩ trẻ Việt Nam
Phó Chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ TP. Hồ Chí Minh
Uỷ viên Ban thường vụ kiêm Phó tổng thư ký Hội Dược học TP. HCM
Ngày Dược sĩ Thế giới (World Pharmacist Day – WPD) được tổ chức vào ngày 25 tháng 9 hàng năm để tri ân các dược sĩ vì vai trò của họ trong việc chăm sóc sức khỏe toàn cầu. Mục đích của Ngày dược sĩ hàng năm là tăng cường các hoạt động thúc đẩy và vận động cho vai trò của dược sĩ trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ở mọi nơi trên thế giới. Ngày dược sĩ thế giới ra đời năm 2009 tại Istanbul – Thổ Nhĩ Kỳ nhân kỷ niệm 97 năm ngày thành lập Liên đoàn Dược thế giới (FIP) (25/9/1912 – 25/9/2009) và kỳ đại hội lần thứ 69 của FIP.
“Ngành dược: Trọn niềm tin cho sức khoẻ của bạn” là chủ đề mà Liên đoàn Dược thế giới (FIP) chọn nhân ngày Dược sĩ thế giới 25/9/2021 (WPD2021).
Tại sao lại là niềm tin?
Niềm tin là trung tâm của tất cả các mối quan hệ của con người và là một yếu tố cơ bản của xã hội. Niềm tin là điều cần thiết và quan trọng đối với việc chăm sóc sức khỏe. Thật vậy, các nghiên cứu cho rằng có mối liên quan giữa sự tin tưởng vào các chuyên gia y tế và kết quả sức khỏe của bệnh nhân. Bệnh nhân hài lòng hơn với kết quả điều trị, chất lượng cuộc sống được cải thiện hơn khi họ tin tưởng cao hơn vào các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
Mọi người tin tưởng dược sĩ.
Trong nhiều năm qua, các dược sĩ là một trong số 5 chuyên gia đáng tin cậy nhất trong các cuộc khảo sát trên nhiều quốc gia. Các nhà giáo dục cũng liên tục nằm trong top 5 và theo một cuộc khảo sát gần đây, các nhà khoa học là những người được tin cậy nhất trên thế giới. Nghề Dược vừa là một dược sĩ, một nhà giáo dục và một nhà khoa học.
Ba yếu tố cần thiết cho sự tin tưởng: mối quan hệ tích cực, năng lực/ chuyên môn và tính nhất quán.
Mối quan hệ tích cực: Sự quan tâm thực sự của dược sĩ đối với bệnh nhân và thời gian dành để lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của họ, cũng như những nỗ lực hơn nữa của dược sĩ trong thời gian diễn ra đại dịch COVID-19 (tích cực tìm kiếm, phát minh ra các thuốc, vaccine điều trị COVID-19,..), đã giúp dược sĩ xây dựng các mối quan hệ có ý nghĩa và tích cực với bệnh nhân.
Năng lực/ chuyên môn: Trung bình một dược sĩ sẽ trải qua chặng đường 4-5 năm học đại học (tuỳ chương trình đào tạo) và có khoảng 1-5 năm sau để thực hành chuyên môn (chứng chỉ hành nghề), học tập nâng cao trình độ (thạc sĩ, tiến sĩ, chuyên khoa 1, 2). Không chỉ dừng lại ở đó, dược sĩ luôn nổ lực học tập suốt đời hoặc tham gia đào tạo liên tục (CPE) hàng năm để nâng cao năng lực chuyên môn.
Tính nhất quán: Dược sĩ tham gia cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe rất dễ tiếp cận nhất ở nhiều nơi trên thế giới, làm việc tại các cơ sở có thời gian làm việc dài hơn bình thường như tại các nhà thuốc cộng đồng (có nhà thuốc mở cửa 24/7),…, các dược sĩ luôn đảm bảo tính nhất quán các kỹ năng và chuyên môn của mình.
Nhiều mối quan hệ giữa bệnh nhân và dược sĩ được xây dựng dựa trên sự tin tưởng theo thời gian. Người bệnh tin tưởng lời khuyên và tính bảo mật thông tin của dược sĩ. Nhiều quốc gia trên thế giới đã tin tưởng và giao nhiệm vụ cho các dược sĩ trong quản lý vaccine và cung cấp các dịch vụ y tế mở rộng khá như xét nghiệm. Các hệ thống chăm sóc sức khỏe tin tưởng dược sĩ tìm ra giải pháp cho tình trạng thiếu thuốc, thiếu nhân lực trong đó việc ứng dụng Telepharmacy trong chăm sóc dược là một điểm sáng của ngành dược hiện đại.
Tại sao bây giờ điều này lại quan trọng?
Niềm tin là một lợi thế cho việc cung cấp dịch vụ y tế trong tương lai khi mà dược sĩ đã tích luỹ được niềm tin thông qua các hoạt động hành nghề dược (Pharmacy practices) và thực hành tốt (Good practices). Ngày nay, đại dịch COVID-19 đã tạo ra rất nhiều gánh nặng cho y tế và sự mất mát đồng thời làm niềm tin bị giảm sút. Đó là sự mất niềm tin về vai trò lãnh đạo của các chính phủ trên thế giới trong công cuộc chống chọi với đại dịch hay sự bùng nổ của tin giả (Fake news), hàng giả, thuốc giả,… Có thời điểm, người dân một số quốc gia không chắc chắn và do dự về hiệu quả của vaccine (anti-vaxx), khi đó niềm tin vào ngành dược đóng vai trò quan trọng. Các dược sĩ cùng với chuyên gia y tế đã đưa ra lời khuyên dựa trên bằng chứng khoa học tốt nhất, góp phần đẩy lùi những hoài nghi về hiệu quả của các giải pháp y tế trong đó có vaccine ngừa COVID-19.
Theo:
1/ FIP, https://www.fip.org/world-pharmacists-day
2/ Birkhäuer J, Gaab J, Kossowsky J, et al. Trust in the health care professional and health outcome: A meta-analysis. PLoS One. 2017
3/ Edelman Trust Barometer 2021.
4/ Gallup. Nurses continue to rate highest in honesty, ethics. 6 January 2020.
5/ Ipsos. Global trust in professions. 2019.
6/ Nuremberg Institute for Market Decisions. Trust in professions 2018.
7/ Shore D. Communicating in times of uncertainty: The need for trust. Journal of Health Communication 2003;8: 13–14. 8/ Zenger J, Folkman J. The three elements of trust. Harvard Business Review. 5 February 2019.
