1 . Những điều dược sĩ cần tư vấn cho bệnh nhân:
Chóng mặt là gì?
Chóng mặt thật sự (vertigo) là cảm giác không gian xung quanh di chuyển hoặc xoay tròn mặc dù bệnh nhân đứng yên,
Một vài cảm giác khác gần giống chóng mặt như hoa mắt, nhẹ đầu, cảm giác sắp ngất thường gây ra bởi giảm lượng máu hoặc lượng đường lên não.
Nguyên nhân của chóng mặt do rối loạn tiền đình?
Hệ tiền đình ở tai trong chịu trách nhiệm giữ thăng bằng cho cơ thể, tổn thương liên quan đến tai trong có thể gây rối loạn tiền đình, bao gồm các bệnh:
- Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
- Bệnh Ménière:
- Viêm thần kinh tiền đình
- Chấn thương đầu
- Migraine tiền đình
Ngoài ra, rối loạn tiền đình còn có thể gây ra bởi tổn thương ở não, đột quỵ hoặc xơ hoá, hoặc do một vài loại thuốc.
Khi nào cần nên khám ngay?
- Đau đầu mới xuất hiện hoặc mức độ nặng
- sốt trên 38 độ C
- Nhìn thấy hình ảnh nhân đôi hoặc nhìn mờ
- Gặp vấn đề về khả năng nói hoặc nghe
- Yếu tay/chân hoặc mặt bị xệ xuống một bên, mất đối xứng
- Không thể tự đi
- Ngất
- Cảm giác tê hoặc châm chít
- Đau ngực
- Nôn ói nhiều
Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần được thăm khám ngay nếu chóng mặt kéo dài và kèm theo:
- Trên 60 tuổi
- Có tiền sử đột quỵ
- Có nguy cơ đột quỵ, như hút thuốc hoặc có đái tháo đường
Nếu không nằm trong những trường hợp trên, bạn vẫn nên lên lịch khám bác sĩ để có chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Chóng mặt được điều trị như thế nào?
Khi có chẩn đoán nguyên nhân gây ra chứng chóng mặt của bạn, điều trị sẽ dựa trên nguyên nhân gây bệnh. (Ví dụ, nếu bạn có cặn canxi ở tai trong, bác sĩ có thể cố gắng lấy chúng ra bằng cách di chuyển đầu của bạn theo một cách cụ thể.) đoạn ví dụ này là không cần thiết
Một số loại thuốc có thể được chỉ định giúp giảm chóng mặt và giảm buồn nôn.
Nếu tình trạng chóng mặt của bạn thực sự nghiêm trọng, bác sĩ cũng có thể đề xuất phương pháp điều trị gọi là “phục hồi chức năng thăng bằng”. Phương pháp điều trị này hướng dẫn bạn các bài tập có thể giúp bạn đối phó với chứng chóng mặt của mình.
2 Các bài tập giúp phục hồi tiền đình:
Nghiệm pháp Epley cải tiến
FIGURE . Nghiệm pháp Epley dùng để điều trị Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính bị tổn thương ở ống bán khuyên sau bên phải (hình trên) và bên trái (hình dưới)
- Bước 1: bệnh nhân ở tư thế ngồi, xoay đầu khoảng 45 độ về phía bên tai bị ảnh hưởng.
- Bước 2: Giữ đầu ở tư thế xoay, hạ thấp bệnh nhân về tư thế nằm ngang và giữ yên ít nhất 30s, hoặc khi không còn rung giật nhãn cầu.
- Bước 3: Không nâng đầu lên, vẫn giữ đầu ở tư thế hạ thấp, xoay đầu 90 độ về hướng ngược lại, giữ 30s
- Bước 4: xoay người bệnh nhân về bên đầu đang hướng về, xoay đầu thêm 90 độ nữa, sao cho mũi hướng xuống 45 độ, giữ thêm 30s.
- Bước 5: Để bệnh nhân ngồi dậy ở cạnh bàn. Sau khi tạm nghỉ, nghiệm pháp nên lặp lại đến khi đạt được hiệu quả điều trị
Nghiệm pháp Brandt-Daroff
Nghiệm pháp Brandt-Daroff được thực hiện theo hướng của sỏi ống bán khuyên sau bên trái hoặc bên phải.
- Bệnh nhân đang ngồi, bắt đầu bằng việc nằm xuống nhanh chóng qua một bên (1), sau đó chờ xem triệu chứng chóng mặt có giảm bớt không
- Tiếp theo bệnh nhân ngồi dậy (2), chờ thêm lần nữa xem chóng mặt có giảm không.
- Sau đó, bệnh nhân nhanh chóng nằm xuống về bên còn lại (3), chờ xem chóng mặt có giảm, sau đó lại ngồi dậy.(4)
- Chu trình này được lặp lại từ 10-20 lần, có thể có 3 lần tập một ngày, đến khi bệnh nhân hết triệu chứng. Tính đối xứng của nghiệm pháp phù hợp cho cả tổn thương bên phải và trái, nhất là khi khó xác định được bên tổn thương.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Patient education: Vertigo (a type of dizziness) (The Basics): https://www.uptodate.com/contents/vertigo-a-type-of-dizziness-the-basics?search=vertigo&topicRef=5094&source=see_link
- What’s Making Me Dizzy?: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2017/0201/p154-s1.html#:~:text=Dizziness%20is%20usually%20not%20caused,stroke%20is%20about%20to%20happen.
- Benign paroxysmal positional vertigo: https://www.uptodate.com/contents/benign-paroxysmal-positional-vertigo?search=EPLEY&source=search_result&selectedTitle=2~6&usage_type=default&display_rank=2
